De gezondheidszorg in Spanje

Gezondheidszorg kán een drempel zijn voor een emigratie naar Spanje, zeker als u (chronisch) ziek of hulpbehoevend bent, maar in het algemeen geldt dat de gezondheidszorg in Spanje minstens zo goed is als in Nederland. Omdat in Spanje nu eenmaal veel dingen anders zijn geregeld, is dat in de gezondheidszorg ook zo. En dat is even wennen! 

 

De gezondheidszorg in het algemeen

In Spanje bestaat er een duidelijke scheiding tussen de staatsgezondheidszorg die wordt aangeboden door de overheid en privé gezondheidszorg. Er zijn staatsziekenhuizen, staatsverpleeghuizen, staats huisartsen, etc. en er zijn ook privé ziekenhuizen, privé verpleeghuizen, privé huisartsen, privé tandartsen, etc.

1. De staats gezondheidszorg: het Spaanse ziekenfonds (Seguridad Social – INSS) Er zijn in feite 3 situaties mogelijk waarin u aanspraak kunt maken op de Seguridad Social in Spanje. Deze situaties gelden voor u en voor eventuele echtgenoten en kinderen. Ten eerste als u een pensioen of uitkering ontvangt uit Nederland. In dit geval moet u voor emigratie een S-1 formulier aanvragen bij het CAK. Dit formulier in combinatie met de nodige documenten (onder andere NIE, paspoort en eventueel trouwboekje) heeft u nodig wanneer u een afspraak heeft gemaakt met de Seguridad Social voor inschrijving. Vergewis u van tevoren altijd goed welke documenten gevraagd worden. Inschrijving in de Seguridad Social kan even duren, dus zorg altijd voor een overgang als u naar Spanje komt (bijvoorbeeld door een reisverzekering). In deze situatie wordt er een inhouding gedaan op uw pensioen of uitkering in Nederland voor de Seguridad Social. Ten tweede kunt aanspraak maken op de INSS als u een uitkering of pensioen uit Spanje ontvangt of als u werkzaam bent in Spanje (in uw eigen bedrijf, als ZZP´er of in loondienst). In dit geval wordt er een inhouding gedaan op uw uitkering of salaris of u betaalt als ZZP´er een maandelijks bedrag voor de INSS. Ten derde kunt u aanspraak maken op de INSS als u zich privé aanmeldt bij de Segurdad Social. U ontvangt dan dezelfde dekking als ieder ander. Echter, hiervoor moet u aantoonbaar minimaal een jaar onafgebroken in Spanje woonachtig zijn. Dit is niet in iedere regio in Spanje mogelijk of gemakkelijk. Informeer bij ons naar de mogelijkheden. Wanneer u in de Seguridad Social zit. Kunt u naar een huisarts in de huisartsenpost (Centro Salud) in uw woonplaats en u bent aangewezen op een staatsziekenhuis in uw regio (indien u dat wenst kunt u een arts kiezen van een huisartsenpost in een andere gemeente of naar een staatsziekenhuis gaan in een andere regio, maar dat is niet gemakkelijk). De Seguridad Social heeft een algemene dekking zonder uitsluitingen. In vergelijking met Nederland is het een basispakket en extra´s zijn niet verzekerd. Tandartszorg zit niet in het pakket (alleen voor kinderen tot 18 jaar). Hou rekening met mogelijke langere wachtlijsten in geval van planbare medische behandelingen.
2. De privé gezondheidszorg Naast uw ziekenfondsverzekering kunt u in Spanje altijd een particuliere ziektekostenverzekering afsluiten. U heeft dan recht op een privé huisarts en u kunt in de meeste gevallen terecht in een privé ziekenhuis van uw keuze. Het grote voordeel van de privé gezondheidszorg is dat u altijd een huisarts kunt benaderen die Nederlands spreekt of Nederlander is en in privé ziekenhuizen krijgt u áltijd de beschikking over een tolk. Een nadeel is dat uw privé verzekering géén medicijnen vergoed en dat u daarvoor bent aangewezen op de Seguridad Social. Ook aandoeningen uit het heden en verleden zijn uitgesloten van dekking. De medische zorg in het Spaanse ziekenfonds en de privé gezondheidszorg is van hetzelfde niveau. Daar hoeft u zich echt niet ongerust over te maken. De organisatie van de zorg kan wel anders zijn in het Spaanse ziekenfonds: wat minder service-gericht en met wat minder ´toeters en bellen´. In een privé ziekenhuis krijgt u een eigen kamer, een keuze menu, buitenlandse televisie en andere extra´s.

 

Als u heeft besloten om te verhuizen naar Spanje is het van belang om de volgende acties te ondernemen:

• Informeer uw uitkerings- of pensioeninstantie over uw verhuizing;
• Informeer uw huidige ziektekostenverzekeraar wanneer de verhuisdatum bekend is;
• Vraag bij het CAK tijdig het S-1 formulier aan;
• Schrijf u in in het bevolkingsregister van de gemeente waar u woonachtig bent in Spanje;
• Schrijf u in in de Seguridad Social, INSS kantoor in uw woonplaats (door overlegging van formulier S-1);
• Vraag uw ziekenfondspas (CIP kaart) aan in het lokale Centro Salud;
• Sluit eventueel een particuliere ziektekostenverzekering af.
• Als u geen uitkering of pensioen geniet vanuit Nederland, hoeft u die instanties natuurlijk niet te informeren (alhoewel het altijd van belang is dat uw pensioenfonds u actuele adres in het Spanje heeft).

 

Wat te doen in concrete situaties als geëmigreerd bent naar Spanje? 

Als u permanent in Spanje gaat wonen dient u aanspraak te maken op de voorzieningen van de Seguridad Social in Spanje. U kunt zich eventueel bijverzekeren via een Spaanse particuliere ziektekostenverzekering. Vanaf het moment dat u in Spanje woont, zal uw uitkerings- of pensioeninstantie in Nederland een bijdrage op uw uitkering of pensioen inhouden. Deze is over het algemeen minder dan de premies die u tot dan toe heeft betaald. Indien u geen uitkering of pensioen geniet vanuit Nederland, worden de premies voor het Spaanse ziekenfonds ingehouden op uw Spaanse loon (als u werkt in Spanje) of Spaanse uitkering. Hieronder ziet u in een aantal concrete situaties waar u aanspraak op kunt maken.

• U heeft een dokter nodig
• U wordt doorverwezen naar een ziekenhuis
• U heeft een spoedgeval
• U heeft een fysiotherapeut of een tandarts nodig
• U heeft thuiszorg nodig
• U dient te worden opgenomen in een verzorgings- of verpleeghuis

 

Ga dan direct naar uw lokale huisartsenpost (Centro Salud). In de grotere gemeenten is deze altijd geopend (24 uur per dag) en als dat niet het geval is, wordt u verwezen naar een buurgemeente. Net als in Nederland speelt uw huisarts een rol bij de doorverwijzing naar het ziekenhuis. U neemt áltijd uw ziekenfondspas (CIP kaart) mee ter legitimatie. In geval van nood gaat u direct naar de Eerste Hulp van het ziekenhuis of belt u een ambulance (112). Indien u medicijnen krijgt voorgeschreven wordt het recept voor u uitgeschreven op een groen formulier (als u jonger bent dan 65 jaar). U betaalt dan aan de apotheker 40% van de medicijnkosten. Bent u ouder dan 65 jaar dan ontvangt een receptvoorschrift op een rood formulier. In dat geval zijn de medicijnen gratis voor u of betaalt een minimaal percentage van 5 of 10% met een maximum per maand afhankelijk van de hoogte van uw pensioen.

Indien uw huisarts u doorverwijst naar een ziekenhuis, dient u zich te melden in het staatsziekenhuis van uw regio. Uw huisarts vertelt welk ziekenhuis dat is. U meldt zich in dat ziekenhuis ook met uw ziekenfondspas. Bespreek het met u arts als u liever een ander staatsziekenhuis wilt bezoeken. Ieder staatsziekenhuis heeft een Servicio de Atención y Información al Paciente (SAIP) waar u terecht kunt als patiënt met al uw vragen en klachten.

U meldt zich direct met uw ziekenfondspas op de Eerste Hulp van het staatsziekenhuis. Indien u een ambulance belt, vermeld dan dat u lid bent van de Seguridad Social en dat u terecht wil komen in een staatsziekenhuis. Spanje kent twee type ambulances: (1) de trauma ambulance met een arts aanwezig in geval van ernstige ongevallen of aandoeningen en (2) de ambulance met louter een chauffeur die u in stabiele toestand vervoert naar het ziekenhuis. Indien u in een ernstige situatie een ambulance belt, probeer dan áltijd de ernst van de zaak goed over te brengen!

In Spanje is een tandarts niet verzekerd in het ziekenfonds. Deze dient u dus zelf te betalen of daarvoor een particuliere ziektekostenverzekering af te sluiten. Alleen voor kinderen tot 18 jaar is er een geringe dekking voor bepaalde behandelingen. Fysiotherapie wordt wel gedekt en afhankelijk van de revalidatie wordt u verwezen naar de fysiotherapeut in uw Centro Salud of in het ziekenhuis. Fysiotherapie is in de Seguridad Social meestal meer groepsgericht georganiseerd. Verwacht daarom minder persoonlijke aandacht.

Sinds 1 januari 2007 heeft u in Spanje via het Spaanse ziekenfonds recht op thuiszorg aangeboden door een staatsinstelling). De praktijk is echter nog niet ingesteld op de uitvoering van de hieraan gekoppelde nieuwe wet (La Ley de la Dependencia), wat betekent dat u wel eens een behoorlijke tijd dient te wachten vooraleer u wordt geïndiceerd en thuiszorg kunt ontvangen. Net als in Nederland is er een systeem van indicatie en urgentie: mensen die het het hardst nodig hebben, ontvangen het eerst zorg. Helaas is er in Spanje nog een algemeen capaciteitsprobleem (te weinig personeel beschikbaar). De langdurige zorg zoals thuiszorg en verpleeghuiszorg vallen niet onder de Seguridad Social, maar onder de dienst Sociale Zaken van uw gemeente van woonplaats. Meent u aanspraak te kunnen maken op langdurige zorg, dan dient u zich daar ook te melden voor een indicatie.

Ook hierbij geldt dat u recht heeft op een opname in een (staats) verpleeghuis. Verzorgingshuizen bestaan niet in Spanje, tenminste door de staat aangeboden (privé verzorgingshuizen bestaan nog wel). Het is gebruikelijk dat u pas wordt opgenomen in een verpleeghuis als u niemand meer heeft die voor u kan zorgen en als u écht verpleeghuiszorg nodig heeft. Indien een opname urgent is, wordt er altijd een plek voor u gevonden, maar dan heeft u geen inspraak in welk verpleeghuis. Net als bij thuiszorg kan het voorkomen dat u boft en dat de Sociale Dienst u verwijst naar een privé verpleeghuis, omdat men daarmee afspraken heeft gemaakt. Er is geen mogelijkheid om u particulier te verzekeren voor een opname in een particulier verpleeghuis. Stel dus dat u kiest voor een opname in een particulier verpleeghuis, dan dient u die kosten geheel zelf te betalen. Hou rekening met een gemiddeld bedrag van 2.000€ per maand all-in.

 

Hoe kan ik mij verzekeren in Spanje en waarop heb ik recht?

 

Als u niet tevreden bent met de voorzieningen van de Seguridad Social in Spanje, kunt u een particuliere ziektekostenverzekering in Spanje overwegen. Besef hierbij dat – als u vanuit Nederland een uitkering of pensioen ontvangt – u naast de premie voor de Spaanse particuliere verzekering ook een inhouding op uw Nederlandse uitkering of pensioen betaalt. Dat is dubbelop. Als tegemoetkoming is er een regeling overeengekomen waarbij Nederlandse pensionados een EHIC kaart uit Nederland ontvangen en daarmee voor álle medische zorg in Nederland terecht kunnen. Natuurlijk heeft het afsluiten van een particuliere ziektekostenverzekering in Spanje ook voordelen: u kunt altijd terecht bij een arts die uw taal spreekt of beschikt over een tolk en over het algemeen is de medische zorg in het staats- en privé stelsel wel gelijk, maar de service die u als patiënt ontvangt in de privé gezondheidszorg is altijd veel beter dan in de staatsgezondheidszorg. In Spanje kunt u kiezen uit een groot aantal particuliere ziektekostenverzekeraars. Veel verzekeraars bieden een polis aan die speciaal bestemd is voor buitenlanders. Lees echter nauwkeurig de polisvoorwaarden, omdat de voordelen niet altijd voor u gelden. Álle polisvoorwaarden zijn in te zien via de website van de betreffende verzekeraar. Helaas in veel gevallen alleen beschikbaar in de Spaanse taal en maakt de hoeveelheid tekst het er niet gemakkelijker op. Bij de keuze voor een bepaalde ziektekostenverzekeraar dient u een aantal zaken te overwegen:

• Wilt u dat uw verzekeraar rechtstreeks afrekent met uw behandelaar of ziekenhuis?
• Wilt u totale vrijheid bij uw keuze voor een ziekenhuis of arts?
• Wilt u wel of geen wachttijd voor behandeling?

Particuliere ziektekostenverzekeraars in Spanje kennen – net als in Nederland – grofweg twee soorten polissen, te weten een restitutiepolis en een natura polis. In geval van een restitutiepolis betaalt u zelf voor uw consult, behandeling of opname en betaalt de verzekeraar u de gemaakte kosten op basis van originele rekeningen terug. Bij een naturapolis verrekent uw arts, behandelaar of ziekenhuis direct zelf de kosten met uw verzekeraar zonder dat u daar iets mee te maken heeft.

Bij nagenoeg alle verzekeraars wordt u de vrijheid gegeven om zelf te kiezen voor een arts, behandelaar of ziekenhuis. U kunt bij veel verzekeraars ook kiezen voor een zogenaamd ´cuadro médico´: dat wil zeggen dat de verzekeraar een contract heeft met een aantal artsen en ziekenhuizen waaruit u kunt kiezen. In dit laatste geval betaalt u minder premie!

Het is helaas niet mogelijk om u vandaag te verzekeren en morgen een afspraak te maken voor een behandeling. In bijna alle gevallen is er sprake van een zogenaamde wachttijd. Behalve in geval van noodsituaties natuurlijk; dan wordt u in alle gevallen geholpen. Bij uw keuze voor een particuliere ziektekostenverzekering is het raadzaam om vooral ook de wachttijden met elkaar te vergelijken.

Naast bovenstaande zaken vergelijkt u natuurlijk op prijs, vergoedingen, verstrekkingen en andere belangrijke polisvoorwaarden. Belangrijk is ook om te weten dat geen enkele particuliere Spaanse ziektekostenverzekeraar medicijnen vergoed, behalve de medicijnen die worden verstrekt tijdens uw verblijf in een ziekenhuis. Voor uw medicijnen kunt u altijd terecht bij de Seguridad Social. Dit is een lastige bijkomstigheid van het verzekeringsstelsel in Spanje. U dient immers met het recept van uw particuliere arts een bezoek te brengen aan uw huisarts in het Centro Salud van uw woonplaats. Vooral als het kostbare medicijnen betreffen, zal deze arts vragen stellen bij de noodzaak en eventueel een onderzoek in een staatsziekenhuis nodig achten. In de meeste gevallen is dit echter niet nodig.